Tehlikeli maddeleri; taşıyan, gönderen, paketleyen, yükleyen, dolduran ve boşaltan işletmelerin yaptıkları işlemleri, insan sağlığına, diğer canlı varlıklara ve çevreye zarar vermeden, güvenli bir şekilde taraf olduğumuz uluslararası anlaşmalar ve ilgili mevzuat hükümleri kapsamında yapmaları için işletmelere yardımcı olmak amacıyla tehlikeli madde güvenlik danışmanı (TMGD) istihdam etmeleri zorunludur.
Bu kapsamda Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanlığı Hakkında Tebliğ yayınlanmış ve bu tebliğ ile güvenlik danışmanlarının (TMGD) nitelikleri, eğitimleri ve belgelendirilmeleri ile görev, yetki ve sorumluluklarına dair usul ve esasları belirlenmiştir.
Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanı ( TMGD ) olabilmek için; lisans mezunu olmak, kaçakçılık, dolandırıcılık, dolanlı iflas, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, uyuşturucu ve silah kaçakçılığı, kaçak insan taşımacılığı veya ticareti, hırsızlık, rüşvet suçlarından hürriyeti bağlayıcı ceza ile hükümlü bulunmamak, yetkili yangın söndürme eğitim merkezlerinden uygulamalı yangın söndürme eğitimine katıldığına dair belgeye sahip olmak, TMGDEYB sahibi eğitim kuruluşlarında, tehlikeli madde güvenlik danışmanı eğitimine katılarak, tehlikeli madde güvenlik danışmanı eğitimi tamamlama belgesini almak ve açılacak sınavda başarılı olmak gerekir.
22.05.2014 tarihli Yönetmelik öncesi Bakanlığın düzenlemiş olduğu ADR kapsamında eğiticilerin eğitimi programına katılıp sınavda başarılı olmuş kişiler 31/12/2015 tarihine kadar kurstan / eğitimden muaf olarak doğrudan açılacak tehlikeli madde güvenlik danışmanı sınavına girebilirler.
Tehlikeli madde güvenlik danışmanı olabilmek için Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanı Eğitimi Yetki Belgesi (TMGDEYB) sahiplerinden Tehlikeli madde güvenlik danışmanı eğitimi alması ve neticesinde Bakanlığın düzenleyeceği sınava girmek gerekecektir. TMGD eğitimi, tehlikeli maddelerin aşınması konusundaki yürürlükteki mevzuat, taraf olduğumuz uluslararası anlaşma ve sözleşmeler ile AB müktesebatı düzenlemeleri esas alınarak verilir.
Yönetmelik gereği her bir eğitim programında en fazla 20 kursiyer bulunabilir. Eğitimlerde her bir ders saatinin süresi 50 dakika olacak şekilde, günlük ders programı 3 ders saatinden az, 7 ders saatinden fazla olamaz. Eğitimde devam zorunludur. Düzenlenecek eğitimlerin müfredatı, şu ders konularını içerecektir:
Tehlikeli madde taşımacılığına ilişkin ulusal mevzuat ile uluslararası anlaşma ve sözleşmeler, tehlikeli maddelerin sınıflandırılmaları (çözelti ve karışımların sınıflandırma prosedürleri, tehlikeli madde listesinin yapısı, tehlikeli maddelerin sınıfları ve bu sınıflandırmanın prensipleri, taşınan tehlikeli maddelerin yapısı, tehlikeli maddelerin fiziksel, kimyasal ve zehirlilik özellikleri ve benzeri, genel ambalajlama, tank ve tank-konteyner kuralları (tip, kod, etiketleme, yapımı, başlangıç ve periyodik muayene ve testler), işaretleme, etiketleme, ikaz levhası ve turuncu plakaların takılması kuralları, taşıma evrakı hakkında bilgiler, sevkiyat yöntemi ve gönderimdeki kısıtlamalar (tam yük, dökme halinde taşıma, orta boy hacimli konteynerlerde taşıma, konteynerlerde taşıma, sabit veya sökülebilir tanklarda taşıma), yolcuların taşınması ile ilgili kurallar, karışık yüklemeye ilişkin yasaklar ve tedbirler, tehlikeli maddelerin ayrıştırılması kuralları, taşınan madde miktarlarının sınırlandırılması ve miktar muafiyetleri, elleçleme ve istifleme kuralları, yükleme öncesinde ve boşaltma sonrasında temizleme veya gazdan arındırma kuralları, araçta bulundurulması gereken belgeler (taşıma evrakı, yazılı talimatlar, araç onay sertifikası, sürücü eğitim sertifikası, özel izin belgesi ve benzeri.), trafikte araçların seyri ve park etme kuralları, tehlikeli madde taşımacılığı ile ilgili trafik mevzuatı ve kısıtlamalar, tahliye işlemleri veya bu işlem sırasında meydana gelebilecek sızıntılara müdahale etme kuralları, taşıma teçhizatları ile ilgili gereklilikler, tehlikeli maddelerin taşınmasıyla ilgili işletmeye yönelik güvenlik planlarının hazırlanması, tehlikeli madde kaynaklı bir kazanın, kaza nedenleri ve çeşitleri hakkında bilgilendirme ile bu kazaların raporlanması, işletmeler için hazırlanacak yıllık raporların hazırlanma usul ve esasları.
Tehlikeli madde güvenlik danışmanı sınavları, sınav tarihinden en az 60 gün önce kurumun internet sitesinden (www.tmkt.gov.tr) ilan edilecektir. Sınavlar, kurum tarafından belirlenir ve Ulaştırma Bakanlığınca yapılır. TMGD sınavı yılda en az bir kez yapılır.
Sınavlara katılabilmek için; T.C. vatandaşları için T.C. kimlik numarası olan nüfus cüzdanı fotokopisi, yabancılar için pasaport örneği, yabancılar için öğrenim durumunu gösterir belgenin Türkçeye tercüme edilmiş noter onaylı sureti, tehlikeli madde güvenlik danışmanı eğitimi tamamlama belgesi, yetkili yangın söndürme eğitim merkezlerinden uygulamalı yangın söndürme eğitimine katıldığına dair alınan belgenin aslının ibrazı veya noter onaylı sureti, sınav ücretinin yatırıldığına dair makbuz ile Bakanlığa başvurulur.
TMGD sınavı, ADR/RID ‘a uygun, uluslararası anlaşma ve sözleşmeler kapsamında yazılı olarak yapılır. Sınav 100 puan üzerinden değerlendirmeye tabi tutulur. Sınav sonunda başarılı olabilmek için en az 70 puan almak gereklidir. Sınavlarda, tehlikeli madde taşımacılığına ilişkin ilgili uluslararası sözleşme/anlaşma dokümanlarının haricinde başka dokümanların kullanımına izin verilmez. Söz konusu dokümanların güncel hallerini sınav esnasında bulundurmak adayın sorumluluğundadır. Söz konusu uluslararası mevzuat Türkçe olabileceği gibi İngilizce, Fransızca, Almanca veya Rusça olabilir. Ancak, sınav Türkçe olarak yapılır. Sınav, test veya açık uçlu sorular ile vaka çözümünden oluşur. Sınav, eğitim içeriğinde verilen konuları içerir. Sınav sonuçları, sınavı takip eden en geç 15 iş günü içerisinde Bakanlığın internet adresinde yayımlanarak ilan edilir. Sonuçlara itiraz yapılacak ise sonuçların yayınlanmasına müteakip 10 iş günü içerisinde kuruma dilekçe ile müracaat edilerek yapılır.
Sınavlarında başarısız olanlara, bir sonraki sınav döneminden itibaren takip eden 3 sınava girme hakkı tanınır. Bu sınavlarda da başarılı olamayanların TMGD eğitim programlarına yeniden katılması, sınav ücretini tekrar ödemesi gerekecektir.
Sınavlarda başarılı olan TMGD adaylarına, Bakanlıkça 5 yıl geçerli TMGDS (Tehlikeli Madde Güvenlik Danışmanı Sertifikası) düzenlenir. TMGD’ler sertifikalarının sürelerinin son yılında sertifikalarını yenilemek için tekrar Bakanlıkça düzenlenen tehlikeli madde güvenlik danışmanı sınavına girmek zorundadırlar. TMGDS’yi yenilemek için en fazla 3 sınava girme hakkı verilir. Yenileme sınavlarında başarısız olanların veya sertifika süresi dolanların yeniden eğitim almaları gerekir. TMGD süresi geçmiş bir sertifikayla faaliyette bulunamaz. Söz konusu kişilerin geçersiz sertifikayla faaliyet gösterdiğinin tespit edilmesi halinde, bu kişilerin Bakanlığın yapacağı sınavlara 2 yıl süreyle girmelerine müsaade edilmez.
Perakende satış yapan akaryakıt, LPG, CNG ve LNG istasyon işletmeleri ile LPG, CNG tüp satışı yapan, liman tesisleri ile hava yolu kargo terminallerinde tehlikeli maddeleri; gönderen, paketleyen, yükleyen, dolduran ve boşaltan işletmelerin, kamu kurum ve kuruluşlarında ve K1, K2, C1, C2, L1, L2, R1, R2 Yetki belgesine sahip olup, Tehlikeli Maddelerin Karayoluyla Taşınması Hakkında Yönetmelik kapsamında faaliyet gösteren taşımacıların TMGD bulundurma zorunluluğu 01/01/2018 tarihine kadar aranmaz. TMGD olmaya hak kazanmış kişi en fazla 5 işletmeye danışmanlık yapabilir.
